Vandaag, toen ik haar naar de bushalte bracht, vroeg mijn jongste dochter me welke goede voornemens ik heb voor 2022. Ik voelde meteen weerstand.

Ik heb een beetje een haat-liefde relatie met nieuwjaarsvoornemens. Omdat ik weet - ja, ook uit ervaring - dat de meeste goede voornemens (méér sporten! afvallen! gezond eten! iedere dag 10.000 stappen!) na een week of 2 in de prullenbak belanden. En omdat ik daarmee op de éne datum meteen zoveel druk leg op wat er allemaal anders zou moeten. Impliciete boodschap: ik ben niet goed genoeg. Ik doe het (nog) niet goed genoeg.

Tegelijk voelde ik ook dat haar vraag me uitdaagde om na te denken over wat belangrijk voor me is, en hoe ik daar méér aandacht aan kan geven. Met meer intentie leven en werken.

Dat klinkt al héél anders dan goede voornemens, toch? En iets waar ik iedere dag aandacht aan kan geven, of stil bij kan staan, dat motiveert mij meer dan een doel halen en daar van alles voor te doen en te laten. Niks mis met doelen hoor. Maar voor de dingen die ‘iedere dag’ belangrijk zijn voor me, die benader ik toch anders dan werken naar een einddoel - waarna het klaar is (wat meestal niet zo is…).

Dus de vraag: wat vind ik zó belangrijk dat ik daar de komende tijd - en niet per se vanaf 1 januari, maar het is nou eenmaal nu 31 december als ik dit schrijf - meer aandacht aan wil geven. Méér bij wil stilstaan. Wil koesteren, laten groeien.

Met stip op één: meer spelen. Méér doe-maar-watten: klooien in een schetsboek, schrijven, tekenen of allebei tegelijk. Iets doen dat ik niet hoef te delen met de buitenwereld en daardoor ‘mooi’ hoeft te zijn. Maar gewoon mezelf kunnen uitdrukken met alles wat ik maar wil, over alles wat ik maar wil. Ik heb een schetsboek klaargelegd. En ik heb bij mijn weekevaluatie een aantekening gemaakt dat ik stil mag staan bij hoe het spelen deze week is geweest, en wanneer ik er de volgende week tijd voor ga uittrekken. Zonder in een keurslijf, stappenplan, challenge, of 365dagenproject te hoeven stappen.

Ik ga de komende tijd beter voor mezelf zorgen, en spelen is daar een onderdeel van.

En jij? Wat vind jij belangrijk om de komende tijd aandacht aan te geven?

PS. Met ingang van 1 januari start de StiftShift Club. Voor mensen die de kracht van de stift willen gebruiken voor zichzelf en hun werk. Om helder te denken, creatiever te zijn, makkelijker een verhaal te kunnen vertellen. Speelopdrachten gaan daar ook een onderdeel van zijn. Als je mee wilt doen, je bent van harte welkom: https://petje.af/stiftshiftclub

​Een jaar is er voorbij gegaan. Gevlógen. Een jaar geleden startte een van de belangrijkste periodes in mijn leven. Een sabbatical. TussenTijd. Even niks meer hoeven, een reset, nadenken, voelen, terug naar mezelf.

De vragen waren groots (en dat zijn ze nog steeds).

Vanwaar?

Waartoe?

Waarheen?

​Ik ben een jaar verder in de tijd, en ik ben er nog niet uit. Het verschil met eerst: ik ben daar oké mee, dat ik er (nog) niet uit ben. De antwoorden zijn minder belangrijk dan het proces. Want dat was waardevol en kan ik iedereen aanraden.

Was het leuk? Soms. Vaak ook niet. In je eigen shit roeren levert niet altijd een frisse geur op. Tegelijkertijd was het niet allemaal shit, wat er op mijn pad kwam. Ik heb fijne mensen leren kennen, en ik heb mezelf beter leren kennen. Ik heb losgelaten, en aan sommige dingen krampachtig vastgehouden, en toen toch weer losgelaten. Had ik alleen kunnen doen omdat ik besefte dat ik er kramp van kreeg.

En verder?

Ik heb langer de tijd genomen dan ik had gedacht.

Ik heb onderschat wat het mentaal doet als je afscheid neemt en ergens de stekker uit trekt, en vervolgens toch wel 'moet' bedenken waar de boterham vandaan zal gaan komen. Straks. Als de sabbatical voorbij is. Hield me meer bezig dan verwacht.

Ook nu, nu ik drie maanden alweer 'aan het werk' ben, gaat het niet vanzelf. Alles moet weer van de grond af aan opgebouwd worden. Kost meer tijd, energie en aandacht dan ik had ingeschat. Maar stapje voor stapje, treetje voor treetje kom ik vooruit.

En de TussenTijd? Die houd ik er in. Af en toe wegstappen van wat vertrouwd is, de routine, de gewoonte, het ‘same old same old’ is me goed bevallen. Dus ik blijf er verslag van doen, voor mezelf, en als je mee wilt lezen ben je van harte welkom hier.

Ontspannen. Met de benen omhoog. Lummelen. Niksen. Ik vind het het moeilijkste wat er is. Ook in deze TussenTijd. Omdat ergens in mijn achterhoofd een geniepig stemmetje blijft roepen dat ik het éérst moet verdienen. Dat er nog zoveel dingen liggen die 'gedaan' moeten worden. En dat het BELANGRIJK is om dat éérst te doen.

In de loop van de tijd heb ik geleerd dat als ik naar dat stemmetje luister, dat ik dan nooit even rustig voor me uit kan staren. Terwijl ik zo ontzettend kan verlangen naar lege tijd, naar 'even niks'. Omdat juist in die tijd er magische dingen kunnen gebeuren. Kleine dingen. Betekenisvolle dingen.

​Deze TussenTijd beschouwde ik als één lange periode waarin in eindelijk aan die lummeltijd toe zou komen. Ik zou niks hoeven. Er zou van alles kunnen.

Even een blogje schrijven, had ik gedacht… Ik ben inmiddels op dag 55 van mijn sabbatical en het is meer dan een maand geleden dat ik stopte met social media. Ik voelde op dag één al hoeveel rust het bracht om niet steeds mijn telefoon te checken, hoeveel focus het opleverde. Het gevoel beter te kunnen luisteren naar mijn eigen stem, mijn eigen gedachten te kunnen horen. Dat was een aangename verrassing.

Ik had vervolgens min of meer verwacht dat ik meteen enorme bergen zou kunnen verzetten, van alles zou kunnen doen, energie voor 10 zou hebben. Dat had gekund, want niet bezig zijn met social maakte dat mijn dag niet versnipperd werd en ik geen smoesjes (meer) had om niet door te pakken op het een of ander. Waar ik geen rekening mee had gehouden, wat dat er nog een rits andere factoren meespeelden in dit theater. Het weer. Donkere dagen. Nog meer maatregelen en een avondklok. En toen ging ook mijn oudste op kamers wonen (superleuk voor haar, maar ik moet er echt even aan wennen…).

Bepaald geen energiegevende factoren…

Ik blijf mezelf er maar iedere keer aan herinneren: ik heb een sabbatical. Dit is geen wedstrijd. Ik heb deze periode ingelast omdat ik even niets wilde ‘moeten’. Geen doelen, geen projecten, geen resultaten. Geen structuur, geen vastigheid, geen verplichtingen. En toen kwam het… Ik ben het niet gewend, om zonder doelen, zonder projectjes en lijstjes, zonder plannen te leven. Afgelopen maand stond in het teken van bewust ontplannen, doelloosheid omarmen en ‘moeten’ vervangen door ‘willen’. Ik wilde even niks. Ik moet dus ook niks. Paradoxaal, ik weet het. Maar wat doe ik als ik niks hoef, als mijn enige doel van de dag is om ‘te doen waar ik zin in heb’? Dan ga ik dus bijna als vanzelf een project of plan bedenken. En mezelf weer bij de kladden vastgrijpen, omdat dat niet de bedoeling was. Volg je het nog? Ik niet altijd…

​Mijn oplossing is om een dagritueel voor mezelf te maken: enige houvast in een zelfgecreëerde wereld die ‘alle kanten op mag waaieren’. Ik bepaalde wat de dingen zijn die mij voeden in deze tijd. Die mijn lege batterijtje helpen opladen. Gek genoeg zijn dat ook de dingen die ik ‘ooit zou doen, als ik er tijd voor had’.

Mijn prioriteiten deze dagen zijn simpel. Goed slapen. Goed eten. Voldoende water drinken. Bewegen. Bewust tijd nemen voor de dingen die me plezier brengen en waarvan ik weet dat ze goed voor me zijn - en die ik al die tijd op de lange baan heb geschoven, onder het mom ‘te druk, geen tijd, geen zin, geen puf…’. Ik heb er een dagtaak aan, kan ik je vertellen. Nieuwe paadjes maken gaat niet vanzelf. Dat moet met herhaling, met liefde, met aandacht, met tijd. En die heb ik nu.

Ondertussen beginnen de ideeën weer te stromen. Heb ik zin om die online cursussen te doen die ik tijden geleden had aangeschaft en waarvan ik dacht ‘dat komt wel als ik er tijd voor heb’. Ik lees iedere dag, met aandacht en plezier, en het lijkt er op dat mijn stapel ongelezen boeken langzaam slinkt. Wat natuurlijk niet het doel is, maar wel voldoening geeft.

Na 55 dagen merk ik voor het eerst dat ik ergens begin te komen, zonder dat ik er naar op weg was.

Het is een zwart gat waarin ik mezelf kan verliezen. Infinite scrolling. Altijd wel iets om naar te kijken - ook al is driekwart niet interessant of misschien wel deprimerend. Perfecte levens en perfecte mensen terwijl ik mezelf verre van oké voel (soms dan, he…). En niet de nuchterheid of afstand hebben om een streep te trekken en te concluderen dat het niet oké is, wat het met mij doet. Ook al probeer ik het iedere keer weer anders te doen.
Ik hoorde mezelf dingen zeggen als ‘ik kan er niet zomaar mee stoppen, het is belangrijk voor mijn werk. Om in contact te blijven met mijn ‘potentiële klanten’. Met de fans van De Betekenaar. Om mensen op de hoogte te kunnen brengen van wat we nu weer bedacht of gemaakt hebben. Of ook gewoon omdat ik erdoor op de hoogte blijf van mensen die ik niet zo vaak zie of spreek’. Zo voelde dat echt: ik kon er niet zomaar van wegblijven. Maar een gezonde relatie met social media onderhouden is niet makkelijk. Daar zijn de apps en de websites en de algoritmes niet voor gemaakt, voor mijn (en jouw) gezondheid. En ik vind dat social media vooral social moet zijn: dus kijken, klikken, reageren…

Maar het is eigenlijk anti-sociaal. Naar de mensen die naast me zitten op de bank. Of (hopelijk, ooit weer) tegenover me in een koffietentje. Maar vooral: naar mezelf. Als ik continu bezig ben met anderen, wat die in hun perfecte levens, in hun gecureerde feeds laten zien van ‘hun leven’, dan vergeet ik dat van mij te leven. Als ik luister en kijk naar anderen, kan ik niet naar mezelf kijken en luisteren. En laat dat nou zijn waar ik deze sabbatical van 6 maanden voor heb uitgetrokken: weer in contact komen met mezelf, met wat ík wil, wat míj bezig houdt, waar ík me in de volgende fase met hart en ziel in wil storten.

Dat gaat dus niet.

Vandaag kreeg ik daar een liefdevolle ‘kick-in-the-butt’ voor. Een lieve tekenbuddy die opperde dat een maand stoppen met social media me misschien de rust zou brengen die ik nodig heb en nu niet vind. Ik stond meteen op mijn achterste benen - en inmiddels weet ik: dat is een teken dat er een punt gemaakt is. Dat het iets is waar ik in alle eerlijkheid naar mag kijken. Mijn eerlijke zelf zei dat ze dat niet wilde, dat het zou betekenen dat ik los kom te staan van ‘het leven’. Bullshit, natuurlijk. Ja, ik zal de interacties die ik via DM heb echt missen, want in deze tijd van lockdown is het (fysieke) cirkeltje van mensen om me heen natuurlijk heel klein geworden. Zoals voor iedereen. Maar nu ook werk en ‘daginvulling’ wegvalt…
Mijn eerlijke zelf werd nog eerlijker. Ja, het zou goed zijn voor me. Niet leuk, want het zou een uitvlucht minder worden. Geen mogelijkheid om mijn onrust en onvrede te dempen met dat wat anderen delen op Instagram, Facebook, LinkedIn. Maar wel een mogelijkheid om mezelf duidelijker te horen en te zien. Om dat wat opkomt, in de ogen te kijken en mee te dealen. Daar is deze TussenTijd namelijk ook voor. Alles wat ‘in de weg zit’ eens lekker op te ruimen. Te beginnen met het dwangmatige scrollen in de feeds die gevuld zijn met anderen.

Dus. Tijd voor een experiment. Ik heb niet meer de smoes dat ik ‘voor mijn werk bereikbaar moet blijven’. Ik hoef helemaal niks, en daar heb ik voor gekozen. Ik ga een maand lang alles op Facebook, Instagram en LinkedIn negeren. Niks plaatsen, niet op kijken. En omdat ik mezelf niet helemaal vertrouw, verwijder ik alle apps van telefoons en tablets. Op mijn laptop blokkeer ik de websites met behulp van Freedom. En dan ga ik het merken, wat dat met me doet. Vanuit de meldingen op mijn telefoon weet ik dat me dat zeker een uur of 2 per dag gaat opleveren. Maar ik denk zomaar dat het me nog veel meer gaat brengen…

Ik blijf wel bloggen, hier. Maar alleen als ik er zin in heb. En ik kan het nergens delen, want ik ben overal uitgelogd he… Dus als je op de hoogte wilt blijven, moet je wel een diehard zijn. De RSS feed in de zijkolom kan je daarbij helpen (als je weet hoe het werkt).

Dat lukt niet, als je hoofd overloopt en de dagen tot aan de rand gevuld zijn. Het lukt MIJ niet. Terwijl die fluisteringen ook in de loop van de tijd steeds harder werden - en ik steeds beter in het negeren. Geen tijd. Geen puf. Geen zin. Het is te spannend. Maar wat je blijft negeren, komt ergens anders weer naar boven. Net als dat je een gevulde ballon niet onder water kunt blijven duwen. Het kost gewoon te veel. Op den duur put het je uit en komt ie toch naar boven. Met alle kracht die het in zich heeft. Of hij loopt leeg. Weg fluistering…

Heb je Big Magic, van Elizabeth Gilbert gelezen? Ik wel. Wat me bijbleef: dat een idee rondreist om een mens te vinden die het tot uitvoer wil brengen. En als er keer op keer geen gehoor aan wordt gegeven, reist het verder. Op zoek naar een wél ontvankelijk persoon.

Ik ben dus de hardhorende. De keren dat ik wél gehoor gaf aan een fluistering en er mee aan de slag ging, waren heerlijk. Zoals dit, hier, de woorden die je nu leest: het ene moment bedenken dat je een ‘verslag’ wil van je sabbaticaltijd, en een uur of twee later een domein, website en een eerste blog ‘op papier’ hebben staan. Ik stuiterde van de energie. Omdat het iets was wat door me héén stroomde, in plaats van dat het aan me voorbij schoot. En omdat ik eindelijk lege tijd had en geen ‘to do’ lijst die me achtervolgde, kon ik de fluistering luid en duidelijk horen.

‘Andere keer, nu geen puf, ik moet er even niet aan denken’ - dat waren mijn standaard reacties. En nu, nu ik gehoor gaf aan een fluistering, ontdekte ik weer wat dat oplevert. Dit is De Bedoeling, dat voel ik door mijn hele lijf. Het is de bedoeling om te genieten, om dat te doen waartoe je je geroepen voelt, om iets te scheppen, vorm te geven, naar buiten te brengen. Voor jou kan dat iets heel anders zijn, hè. Mijn weg is niet jouw weg. Maar het kan een zijpad zijn wat je in durft te slaan. Iets doen puur voor het plezier er van, van er bezig mee zijn. Om daar de energie, de verbinding, de vreugde van te voelen.

Het gaat een thema worden, de komende maanden, in deze TussenTijd. Gehoor geven aan de roep, aan de fluisteringen. De roep om iets te maken, iets te doen, iets tot leven brengen. Dat rondreizende idee dat mij heeft gevonden en aan mijn deur klopt: daar de aandacht te geven. En als beloning kunnen voelen wat dat met me doet, zonder dat het een business, een project, een resultaat moet worden. Zonder ‘nut’, behalve voor mezelf. Geeft het woord nuttig weer een heel eigen lading...

Het is juli 2020. Hoogzomer. En ik ben moe. Zo moe dat ik het in alle vezels van mijn lijf voel. Het is niet coronamoeheid: het gevolg van de stress die het wegvallen van inkomsten en de noodzaak tot allerlei aanpassingen van het dagelijks leven met zich meebrengt. Ik ben eigenlijk al járen moe. Maar nu, op het hoogtepunt van de zomer - wat ik als mijn meest energieke seizoen zie - voel ik het echt. 

Ik ben heel goed in zwart-wit denken. Alles of niets. Aan of uit. Stoppen of doorgaan.
Als ik rust in m'n donder heb, kan ik me ook in de tussenruimte tussen die twee uitersten bewegen. Nu lukt dat me niet meer. Ik overweeg om overal de stekker uit te trekken. Want ik moet opladen. Maar dan écht. Niet het 'twee-weekjes-vakantie-en-dan-kunnen-we-er-tegen-aan' opladen. Maar een diepere, meer fundamentele reset. Ik weet niet meer waar ik energie van krijg. Het plezier in allerlei dingen waar ik normaal wél energie van krijg, is weg. En ik kan het niet meer niet-zien. Het is tijd voor een andere aanpak.
​

Een paar maanden later neem ik een nóg rigoreuzer beslissing. Ik stop helemaal, per 1 januari 2021, bij de coöperatie van ondernemers waar ik deel van was. Ik ga weer 'op mezelf'. Bouwen aan iets waar ik zelf 100% bij ben. Wat dat is of wordt, dat weet ik nog niet. Maar ik weet wel dat het iets wordt waar ik weer iedere ochtend blij van opsta en energiek aan wil bouwen.

Ik geef mezelf toestemming om dat toch eerst te gaan onderzoeken. De sabbatical van 6 maanden blijft overeind. Ook al is het gat in de reserves nóg groter, want corona 'is here to stay'. Het maakt niet uit. Ik vertrouw op wat er komen gaat. Zoals ik een half jaar geleden de vermoeidheid in alle vezels van mijn lijf voelde, zo voel ik nu ook een diep vertrouwen in mijn hele ik. En ook nu handel ik daarnaar.

Ik start vandaag. Niet op 1 maart 2021, zoals ik afgelopen zomer had bedacht. Niet op 1 januari 2021, toen ik een paar maanden later besloot om na 7,5 jaar afscheid te nemen van de Betekenaar. Maar nu, nu alles in 1 keer wegvalt, de kerst'vakantie' begint en ik mijn werk heb afgerond. Er is geen betere tijd dan nu.

Meteen 's ochtends voel ik al de onrust. Mijn hoofd loopt nog over, het is een bevreemdende tijd geweest. Afgelopen maandag werd ik 49, en 's avonds sprak Rutte ons toe. Volledige lockdown. Alles wat ik had gedacht nog te 'doen' in januari viel ook weg. Naast onzekerheid biedt dat ook ruimte. Een ruimte die ik nu pak. Lege tijd.
​
Ik veter m'n schoenen vast en ga een #ommetje lopen (ja, ook ik heb de app en het helpt!). Zonder man, die lief aanbiedt om samen een eind te wandelen. Ik ga liever even alleen. Mijn eigen hoofd moet leeg. Ik wil wat stilte opzoeken om mezelf te horen denken. Te voelen wat er speelt. Als je in lockdown zit met 5 man in 1 huis, dan is stilte schaars. En de frisse wind, de monotone beweging van de ene voet voor de andere neerzetten, het helpt.

Tussen de stappen door openen zich nieuwe wegen, in mijn hoofd. Het schiet me te binnen dat ik er goed aan doe om deze komende tijd écht stil te staan en te reflecteren. Niet alleen fysiek, maar ook spreekwoordelijk. Ik wil vastleggen wat ik tegenkom. Dat kan natuurlijk in een fijn notitieboekje. Daar heb ik er genoeg van, en daar kwam afgelopen weekend nog een hele mooie bij. Kado van de vrouwen van mijn familie. Die kennen mij.

Ik wil iets ook iets meer. Ik wil terug kunnen bladeren, het in woord en beeld terug kunnen zien. En ik had graag een voorbeeld gehad, toen ik me op deze maanden aan het voorbereiden was. Want ik ga niet op reis, heb geen ander 'doel' dan de lege tijd opzoeken en mezelf daarin tegenkomen. Want wie ben ik, als alles wegvalt waar ik normaal gesproken mijn (werk)dag mee vul? Als er even geen onderneming, geen functienaam, geen drukte is? Ik sla mijn nieuwe boekje open, en ik schrijf...